ყირგიზეთი

სახელწოდება[რედაქტირება]

• ოფიციალური: ყირგიზეთის რესპუბლიკა.
• ეროვნული: Кыргызстан; Kyrgyz Respublikasy.

გეოგრაფია[რედაქტირება]

ყირგიზეთის რესპუბლიკა

ქვეყანა ცენტრალურ აზიაში. მოსაზღვრე ქვეყნებია - ჩინეთი, ტაჯიკეთი, უზბეკეთი და ყაზახეთი. ფართობი - 198.500 კვ.კმ. ბუნება - ქვეყნის ტერიტორიის 90% ზღვის დონიდან 1500 მეტრზე მაღლა მდებარეობს. უდიდესი ტბა - ისიქ-ქოლი. ქვეყნის უდიდესი მწვერვალია გამარჯვების პიკი - 7439 მ.

სახელმწიფო[რედაქტირება]

• სახელმწიფო სისტემა - რესპუბლიკა.
• სახელმწიფოს მეთაური - პრეზიდენტი. 2005 წლიდან ყურმანბეკ ბაკიევი.
• საკანონმდებლო ორგანო - ორპალატიანი პარლამენტი (ჟოგორკუ კენეში - 70 წევრი, საკანონმდებლო ასამბლეა - 35 წევრი).

ტერიტორიული მოწყობა[რედაქტირება]

ყირგიზეთი ადმინისტრაციულად იყოფა 7 ოლქად (oblasty) და 2 ქალაქად (shaar), ესენია:

1. ქალაქი ბიშკეკი
2. ქალაქი ოში
3. ბატკენის ოლქი
4. ოშის ოლქი
5. ჩუის ოლქი (ცენტრი - ბიშკეკი)
6. ჯალალაბადის ოლქი
7. ნარინის ოლქი
8. ტალასის ოლქი
9. ისიკ-ყულის ოლქი (ცენტრი - კარაკოლი)

დემოგრაფია[რედაქტირება]

• მოსახლეობა - 4.892 ათასი (2003), მათ შორის 52% ყირგიზი, 18% რუსი, 13% უზბეკი, 2,5% უკრაინელი, 2,4% გერმანელი.
• სახელმწიფო ენები - ყირგიზული და რუსული.
• რელიგია - ისლამი.
• დედაქალაქი - ბიშკეკი (825 ათასი). დიდი ქალაქები - ოში (226), ჯალალ-აბადი (76).

ეკონომიკა[რედაქტირება]

მიუხედავად დონორების, პირველ რიგში საერთაშორისო სავალუტო ფონდის, დიდი დახმარებისა, დამოუკიდებლობის შემდეგ ყირგიზეთი ეკონომიკურ სიძნელეებს განიცდის. მთავარი ბუნებრივი რესურსები - ჰიდროენერგია, ოქრო და მიწის იშვიათი ლითონების მნიშვნელოვანი მარაგები, ქვანახშირის, ნავთობის და ბუნებრივი აირის ექსპლუატაცია საკუთარი მოხმარებისათვის; ვერცხლისწყალი, ბისმუტი, ტყვია, თუთია. საექსპორტო პროდუქცია - კვების პროდუქტები, მანქანათმშენებლობის პროდუქცია, შალი, ლითონები. ეროვნული ვალუტა - სომი (KGS);

უახლესი ისტორია[რედაქტირება]

ქვეყნის ტერიტორია 1855 წლიდან რუსეთის იმპერიის შემადგენლობაში იყო. 1924 წელს შეიქმნა ყარა-ყირგიზეთის ავტონომიური ოლქი, 1926 წელს - ყირგიზეთის ასსრ. 1936 წელს - შეიქმნა ყირგიზეთის სსრ. დამოუკიდებლობა გამოაცხადა 1991 წელს. 2005 წლის მარტში, საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ განვითარებულმა დრამატულმა მოვლენებმა დაასრულა ასკარ აკაევის 15 წლიანი მმართველობა.

კულტურა[რედაქტირება]

ვიკისაწყობში^? არის გვერდი თემაზე:

ყირგიზეთი

• არქიტექტურა: მანასის მავზოლეუმი (XIV ს,), კოშკი «ბურანა» (XI ს.), მავზოლეუმი უზგენეში (XII ს.), შაჰ-ფაზილის მავზოლეუმი (XII ს).
• ტურიზმი: ყირგიზეთის უმთავრესი ღირშესანიშნაობაა ისიკ-ყულის ტბა, რომლის ირგვლივ ტურისტული ბაზები და დასასვენებელი სახლებია განლაგებული.